Nowy projekt

9 maja 2016

Przystępujemy do realizacji nowego projektu, w ramach którego podejmiemy działania mające na celu utrwalenie i upowszechnienie wiedzy na temat historii życia codziennego w Bronowicach Małych.
Mieszkańców i sympatyków dawnej podkrakowskiej wioski zaangażujemy w proces społecznego opracowania archiwaliów oraz wspólnego projektowania plenerowej wystawy starych fotografii, której wernisaż uświetni tegoroczne obchody Święta Ulicy Tetmajera. W trakcie czterech dwugodzinnych warsztatów, które odbędą się w czerwcu i w lipcu, zachęcimy członków społeczności lokalnej do dzielenia się wspomnieniami i wiedzą na temat wydarzeń, miejsc i postaci uwiecznionych na starych fotografiach, które zgromadziliśmy w naszym Archiwum. Wspólnie przygotujemy również projekt wystawy unikatowych świadectw przeszłości, która przybliżać będzie historię życia codziennego w Bronowicach Małych.

Harmonogram cyklu spotkań „Powiedz, co wiesz o Bronowicach!”:

18 czerwca, godz. 10.00-12.00 – wspólne opracowywanie archiwaliów (cz. 1)
26 czerwca, godz. 10.00-12.00 – wspólne opracowywanie archiwaliów (cz. 2)
2 lipca, godz. 10.00-12.00 – wspólne opracowywanie archiwaliów (cz. 3)
9 lipca, godz. 10.00-12.00 – wspólne projektowanie plenerowej wystawy archiwaliów
Miejsce spotkań: Mariackie Centrum Wypoczynkowo-Rekreacyjne, ul. Pod Strzechą 16c (dawna Stodoła)

Do udziału w spotkaniach zapraszamy wszystkich mieszkańców i sympatyków Bronowic Małych!

Realizację projektu „Bronowickie Archiwum Społeczne – rozwój i popularyzacja zasobu” dofinansowano ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Partnerem projektu jest Rada Dzielnicy VI Bronowice.

Historia rodziny Pawlikowskich

26 kwietnia 2016

Zachęcamy do zapoznania się z historią rodziny Pawlikowskich, którą podzieliła się z nami Krystyna Suchoń (wnuczka Michała i Wiktorii Pawlikowskich). Bezpośrednią inspiracją do opowiedzenia historii stały się zdjęcia autorstwa Wiktorii Chodynieckiej (przekazane do BAS przez Zofię Frasińską), która przyjaźniła się z pp. Pawlikowskimi i na kilku fotografiach uwieczniła wspólnie spędzony czas.

Michał i Wiktoria Pawlikowscy mieli w Bronowicach dwa domy. Dom przy ul. Bronowickiej 66 wybudowali w roku 1928 – wtedy adres brzmiał: ul. Wyspiańskiego 32. Drugi, z sadem owocowym, który dzierżawili rodzinie Wojdyłów, znajdował się między ulicami Katowicką a Pod Strzechą. Sąsiadami Pawlikowskich przy ul. Bronowickiej byli (od strony ul. Wesele) Emilia i Jan Targoszowie, a z drugiej strony stała fabryczka Gackiewicza.

Michał Pawlikowski (1892-1969) pochodził z Kawiorów. W okresie międzywojennym był majstrem murarskim. Po wojnie prowadzili z Babcią sklepik papierniczo-pasmanteryjny, zlikwidowany w latach pięćdziesiątych. Aby uzyskać emeryturę pracował jeszcze w wytwórni papierosów w Czyżynach. Wiktoria Pawlikowska (1899-1974), z domu Miarczyńska, pochodziła z Czarnej Wsi. Przed wojną pracowała w „cygarfabryce” na Dolnych Młynów, a po wojnie pomagała Dziadkowi prowadzić sklepik, znajdujący się o dwie kamienice od ul. Przybyszewskiego i Baru Śląskiego. Mieli czworo dzieci. Oprócz Danuty, widniejącej na zdjęciach autorstwa Wiktorii Chodynieckiej, mieli jeszcze trzech synów: Władysława, Aleksandra i Romana. Wszyscy znaleźli się na zdjęciu z lat trzydziestych, zrobionym na Plantach.

Historię rodziny Pawlikowskich ilustrują zdjęcia z zasobu Bronowickiego Archiwum Społecznego oraz prywatnych zbiorów Krystyny Suchoń.

Przystąpienie do Sieci Archiwów Społecznych

29 stycznia 2016

15 stycznia 2015 r. przystąpiliśmy do Sieci Archiwów Społecznych, której powstanie zainicjowane zostało przez Ośrodek Karta w ramach działań podejmowanych na rzecz stabilizacji archiwistyki społecznej w Polsce. Staliśmy się również sygnatariuszem Karty Zasad Archiwów Społecznych określającej standardy działania podmiotów utożsamiających się z ideą archiwistyki społecznej. Zarówno regulamin Sieci, jak i treść Karty Zasad opracowane zostały w konsultacji ze środowiskiem archiwistów społecznych i ogłoszone na forum I Kongresu Archiwów Społecznych, który odbył się 24 października 2015 r. w Warszawie.

Karta Zasad Archiwów Społecznych

Archiwa społeczne (AS-y) przyjmują generalne zasady, jakimi chcą się kierować, a których przestrzeganie stawać się ma rękojmią ich użyteczności i działania na rzecz dobra wspólnego.

Główną misją archiwów społecznych jest aktywne, oddolne działanie na rzecz ratowania i ochrony tej części zasobu narodowego, która pozostaje w rękach prywatnych lub strukturach społecznych niepodporządkowanych archiwistyce państwowej. AS-y pozyskują, zabezpieczają, przechowują, opracowują, udostępniają i upowszechniają materiały archiwalne wchodzące w skład niepaństwowego zasobu archiwalnego, komplementarnego wobec zasobu archiwów państwowych, w tym – dokumentację odnoszącą się do mikrohistorii, historii lokalnej, losów grup społecznych, rodzin i pojedynczych osób, a także różnych obszarów tematycznych.
Archiwa społeczne są efektem aktywności ruchu społecznego i działają na rzecz dobra ogólnego. AS-y nie traktują zgromadzonych zbiorów jako własności prywatnej, lecz jako własność społeczną. Realizują swoją misję w relacji z pojedynczymi ludźmi, grupami i społecznościami; współpracują z organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami państwowymi i samorządowymi w zakresie zabezpieczenia zbiorów archiwalnych.
Archiwa społeczne pozyskują zbiory, zachowując pełną podmiotowość ofiarodawców, zarówno w procesie przyjmowania, jak i opracowania oraz udostępniania zbiorów. Proces zabezpieczania archiwaliów zakłada porozumienie i współpracę ofiarodawcy i archiwisty.
Archiwa społeczne dążą do pełnej otwartości zgromadzonego zasobu, respektując przy tym wolę ofiarodawców. Upubliczniają informację o pochodzeniu, wielkości, typie, zawartości swoich zbiorów; dążą do jak najszerszego ich udostępniania i czynią to w celach naukowych bądź edukacyjnych nieodpłatnie. Nie nakładają nowych ograniczeń na wykorzystanie cyfrowych wizerunków utworów, co do których nie obowiązują autorskie prawa majątkowe.
Archiwa społeczne działają w oparciu o zasady prawa i etyki. AS-y znają i honorują prawo archiwalne, zwłaszcza w punktach odnoszących się do niepaństwowego zasobu archiwalnego; stosują reguły prawa autorskiego, ochrony wizerunku, danych osobowych oraz zasady etyczne w pozyskiwaniu i udostępnianiu zbiorów. Dbają o dobre imię, respektują wolę i interes osób, od których pochodzą lub których dotyczą materiały archiwalne i świadectwa pamięci.
Archiwa społeczne dbają o integralność zasobu, a zarazem zbiorów przekazywanych przez ofiarodawców. Przyjmowanie zbiorów do archiwum jest każdorazowo potwierdzane protokołem lub umową gwarantującą ofiarodawcy prawo określania sposobu udostępniania archiwaliów i dysponowania nimi.
Podstawową zasadą archiwów społecznych jest odpowiedzialność, rzetelność i stosowanie najwyższych standardów w realizacji zadań. AS-y podejmują wszelkie możliwe działania, aby zagwarantować wieczyste przechowywanie, bezpieczeństwo i dobre zachowanie powierzonych materiałów:
– dokonują zapisów prawnych (w statucie) o ich przeznaczeniu w sytuacji niemożności kontynuacji działalności (wyznaczony sukcesor: inne archiwum społeczne, jednostka organizacyjna samorządu terytorialnego lub archiwum państwowe wskazane przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych);
– z największą starannością i troską konserwują, przechowują i opracowują powierzone materiały, starając się pozyskać tylko takie zbiory, których konserwacja, zabezpieczenie i utrzymanie nie przekracza ich możliwości technicznych, finansowych, lokalowych;
– dążą do profesjonalizacji swojej działalności: pogłębiają wiedzę, doskonalą umiejętności, pozyskują konieczne narzędzia, sprzęty i wyposażenie, aby zachować najwyższe standardy realizacji zadań archiwum.

Nowe opracowanie archiwaliów z kolekcji Lucyny Kozynackiej

12 stycznia 2016

1942 – 1945 r. Zbiór fotografii dokumentujących życie codzienne rodziny Marszałków z ul. Jabłonkowskiej (dawniej: ul. Widok) autorstwa Franciszka Marszałka. Franciszek Marszałek (1912 – 1984) z zawodu był zegarmistrzem, z zamiłowania zaś fotografem. Samodzielnie wywoływał robione przez siebie zdjęcia. Prezentował je w ręcznie zdobionych albumach. Strona 6 z 11. Ofiarodawca: Lucyna Kozynacka.

INFORMACJE DODATKOWE:

Na zdjęciach widoczne: 1. wrak radzieckiego czołgu średniego T-34/85 oraz 2. ziemne stanowisko niemieckiego działa przeciwlotniczego 8,8 cm Flak 37.

Wrak radzieckiego czołgu średniego T-34/85 (T to skrót od Tank, 34 to model z roku 1934, a 85 (mm) to kaliber zamontowanego działa). Czołg posiada zimowe malowanie (brudno-biały kamuflaż) ze stycznia 1945 r. Po obydwu stronach wieży czołgu widać relikty numerów taktycznych pojazdu i małą pięcioramienną gwiazdę. Widać, że zaraz po wojnie został znacznie rozebrany – brakuje przednich kół napinających, pasów gąsienic, jarzma karabinu maszynowego. Ma pogięte burty. Prawdopodobnie dostał w przedni układ napędowy lub w wyniku innej awarii padł ofiarą aktu „kanibalizmu” przeprowadzonego przez radzieckich mechaników, szukających części zamiennych do innych, mniej uszkodzonych pojazdów.
Ziemne stanowisko niemieckiego działa przeciwlotniczego 8,8 cm Flak 37 (Flak to skrót od Flugzeug Abwehr Kannone, 8,8 cm to kaliber działa, 37 to model, modernizacja). Działo stoi na rozkładanej lawecie krzyżowej (Lafettenkreuz). Na pierwszym planie (dot. zdjęcia w prawym dolnym rogu) widać zaparkowany przedni wózek Sd.Anh.201 (dwuosiowego podwozia Sonderanhanger 201), co może świadczyć o tym, że działo nie zostało tam wcześniej zamontowane na stałe (np. na betonowym fundamencie), tylko zostało przytransportowane z możliwością szybkiej ewakuacji. Co ciekawe, tych dział z powodzeniem używano również do niszczenia nie tylko celów powietrznych, ale i naziemnych. Na samym dziale widoczne są zniszczenia, uniemożliwiające dalsze prowadzenie walki, takie jak: wysadzona komora nabojowa, brak oporopowrotnika oraz uszkodzenia przyrządów nastawnicy zapalników Zunderstellmaschine.

Opracowanie: Dominik Synowiec.

Słuchowisko

15 listopada 2015

W ramach tegorocznej odsłony naszego projektu powstało słuchowisko. Unikatowe wydawnictwo słowno-muzyczne zawiera fragmenty wspomnień mieszkańców i mieszkanek Bronowic Małych skomponowane w sześć utworów tematycznych. Świadkowie historii opowiadają o czasach swojego dzieciństwa, malowniczym krajobrazie dawnej podkrakowskiej wioski, zwyczajach świątecznych i weselnych, gusłach, strachach, zabobonach oraz relacjach sąsiedzkich. Ustnym relacjom towarzyszy muzyka, stanowiąca klimatyczną ilustrację opowiadanych historii.

Prezentacja nowej kolekcji archiwaliów – fotorelacja

20 października 2015

W sobotę, 17 października, w Mariackim Centrum Wypoczynkowo-Rekreacyjnym odbyła się uroczysta prezentacja nowej kolekcji archiwaliów, które wzbogaciły zasób Bronowickiego Archiwum Społecznego w wyniku oddolnej akcji dokumentowania historii zainicjowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Bronowic. W spotkaniu udział wzięli archiwiści społeczni i świadkowie historii wraz z tłumnie przybyłymi mieszkańcami i sympatykami Bronowic Małych.

Prezentacja nowej kolekcji archiwaliów

12 października 2015

Zapraszamy na pokaz nowej kolekcji archiwaliów z udziałem publiczności, który odbędzie się w sobotę, 17 października, o godz. 17.00 w Mariackim Centrum Wypoczynkowo-Rekreacyjnym (ul. Pod Strzechą 16c, dawna Stodoła).

Warsztaty z archiwistyki społecznej

30 maja 2015

W sobotę, 27 czerwca 2015 r., siedmioro mieszkańców i sympatyków Bronowic Małych wzięło udział w warsztatach, które przygotowały ich do pełnienia roli archiwistów społecznych. Uczyli się rejestrować wspomnienia świadków historii i digitalizować archiwalne materiały wizualne. Już niebawem wyruszą w teren, by pozyskać nowe świadectwa minionych czasów, które włączymy do zasobu naszego archiwum.

Nowy projekt

15 maja 2015

Dzięki dotacji przyznanej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich możliwy stał się rozwój zasobów naszego archiwum. W ramach projektu realizowanego do 30 listopada 2015 roku zamierzamy odkryć i zachować dla przyszłych pokoleń kolejne fragmenty barwnej historii życia codziennego w Bronowicach Małych. Źródło wiedzy o przeszłości stanowić będą wspomnienia bronowickich seniorów oraz posiadane przez nich archiwalne materiały wizualne. Na podstawie relacji świadków historii stworzymy też słuchowisko, które wydamy na płycie CD, żeby spopularyzować nasze zbiory poza internetem.

HARMONOGRAM

czerwiec: rekrutacja członków zespołu animatorów BAS i szkolenie z archiwistyki społecznej
lipiec: gromadzenie archiwaliów w ramach indywidualnych spotkań ze świadkami historii
sierpień: opracowywanie i udostępnianie archiwaliów na stronie internetowej BAS
wrzesień: praca nad słuchowiskiem poświęconym historii życia codziennego w Bronowicach Małych
październik: prezentacja nowej kolekcji archiwaliów i premiera słuchowiska z udziałem publiczności

UCZESTNICY

archiwiści społeczni – tworzymy zespół animatorów Bronowickiego Archiwum Społecznego odpowiedzialny za rejestrację wspomnień oraz digitalizację i archiwizację materiałów wizualnych; do współpracy zapraszamy wszystkich mieszkańców i sympatyków Bronowic Małych zainteresowanych odkrywaniem i dokumentowaniem ich historii; zapewniamy szkolenie z archiwistyki społecznej oraz dostęp do niezbędnego sprzętu (rejestratory dźwięku i skanery)
świadkowie historii – wszystkich bronowian w wieku 65+ zachęcamy do dzielenia się wspomnieniami, zdjęciami, wycinkami prasowymi, dokumentami osobistymi i innymi pamiątkami z Bronowic Małych, które udostępnimy szerokiej publiczności za pośrednictwem strony internetowej naszego archiwum

Specjalne wydanie Bronowickich Zeszytów Historyczno-Literackich

30 listopada 2014

Zachęcamy do lektury najnowszych Bronowickich Zeszytów Historyczno-Literackich, które składają się z tekstów poświęconych naszemu projektowi. Zaproszeni do współpracy autorzy i autorki, reprezentujący różne dyscypliny (etnografia, fotografia i historia), analizują zarejestrowane przez nas relacje i zgromadzone materiały archiwalne. Oprócz ciekawych artykułów w numerze znajdują się też: fotorelacja z inauguracji Bronowickiego Archiwum Społecznego w Rydlówce oraz wybór wierszy Józefy Baczyńskiej i Anieli Młynarczyk, które uczestniczyły w naszym projekcie w roli świadków historii.