1. Kilka informacji o halkach:
• Halki, podobnie jak spódnice, szyte były z brytów tkaniny a nie z klinów. Oznacza to, że w pasie halka miała ten sam obwód co przy rąbku (czyli na dole). Nadmiar tkaniny w pasie zbierało marszczenie.
• Bryt to prostokąt tkaniny, którego szerokość ograniczona jest brzegami fabrycznymi tkaniny – czyli, jeżeli tkanina ma szerokość 150 cm bryt ma szerokość 150 cm. Halka uszyta z dwóch brytów ma 300cm obwodu, z trzech 450cm.
2. Namarszczoną tkaninę wszywano w wąski pasek.
3. Z jednej strony halki, na górze szew boczny pozostawiano niezszyty na długości kilku centymetrów tworząc rozporek.
4. Halka wiązana była w talii na troczki.
• Troczki i zastosowanie rozporka umożliwiało dostosowanie halki do obwodu pasa właścicielki.
5. Halki jako bielizna należały do elementów stroju, o których się nie mówiło i których się nie powinno widzieć – nie wystawały spod spódnicy. Spełniały rolę higieniczną – były częściej zmieniane i prane niż spódnice. Zapewniały również ciepło i odgradzały ciało od gryzącego materiału wełnianej spódnicy.
Halki do strojów ludowych współcześnie:
6. Halki szyje się jak dawniej z brytów.
• Oprócz halek wiązanych na troczki szyje się również halki z wprowadzoną w pasku gumką (lub dwiema). Dzięki gumkom tkanina sama marszczy się a halka dopasowuje do obwodu w pasie.
7. Jak policzyć ile potrzebujemy tkaniny na halkę:
• mierzymy długość spódnicy, pod którą będziemy ubierać halkę (przykładowo 80cm),
• jeżeli szyjemy halkę z jednego brytu potrzebujemy ilość tkaniny odpowiadającą długości spódnicy (czyli 80cm), jeżeli szyjemy z kilku brytów mnożymy ich ilość razy długość spódnicy (dwa bryty 160cm, trzy 240cm),
• halka będzie, po przyszyciu koronki, minimalnie 2-3cm krótsza od spódnicy dzięki czemu nie będzie spod niej wystawać.
8. Jak policzyć ile potrzebujemy koronki ozdabiającej rąbek:
• szerokość koronki zależy od naszych upodobań, polecamy obejrzenie instruktarza: Koronki,
• długość koronki odpowiada dolnemu obwodowi halki: jeżeli szyjemy halkę z jednego brytu o szerokości 150cm potrzebujemy 150cm koronki, jeżeli szyjemy z dwóch takich brytów potrzebujemy 300cm koronki,
• tkaniny bawełniane mają standardową szerokość 150 lub 160cm, jednakże przed zakupem koronki warto zmierzyć dokładnie szerokość tkaniny lub zakupić koronkę z naddatkiem kilku centymetrów.
9. Jak policzyć ile potrzebujemy gumki:
• mierzymy obwód pasa (przykładowo 80cm),
• jeżeli używamy jednej szerszej gumki (3-4cm) potrzebujemy długość odpowiadającą obwodowi pasa (czyli np. 80cm),
• jeżeli używamy dwóch węższych gumek (1-1,5) potrzebujemy długość odpowiadającą obwodowi pasa pomnożonemu przez 2 (czyli np. 160cm).
10. Żeby halka była bardzo obfita ale „odchudzona” w pasie można uszyć ją z falbaną.
• Jeżeli halkę uszyjemy z 1 brytu, a falbanę z 2, w pasie będzie miała przed namarszczeniem 150cm a na dole przy rąbku 300cm.
• Jeżeli halkę uszyjemy z 2 brytów, a falbanę z 4, w pasie będzie miała przed namarszczeniem 300cm a na dole przy rąbku 600cm.
Instruktaż powstał w ramach wydarzenia Sztuka do rzeczy – design w Krakowie.
Projekt zrealizowano przy udziale finansowym Miasta Krakowa.